Hirsutyzm. Co to jest?

Hirsutyzm. Co to jest?

Nazwa brzmi egzotycznie, ale to, co za nią stoi, wcale takie nie jest. Na pewno nie raz spotkałaś się z tym zaburzeniem, ale nie wiesz, że to o nim mowa.

Hirsutyzm to zaburzenie, objawiające się nadmiernym owłosieniem u kobiet na niektórych obszarach ciała. Problem pojawia się zazwyczaj w okresie dojrzewania, jednak predyspozycja dziedziczna, nadprodukcja męskich hormonów, choroby czy niektóre leki mogą wywołać go w każdym wieku. Hirsutyzm to owłosienie typu męskiego u kobiet. Objawia się wzrostem sztywnych, ciemnych włosów w miejscach, w których kobiety zazwyczaj ich nie mają, a więc na twarzy, np. nad górną wargą czy na podbródku, klatce piersiowej, brzuchu, plecach, pośladkach, wewnętrznej stronie ud.

Powodem pojawienia się typowo męskiego owłosienia u kobiet są zaburzenia hormonalne, przede wszystkim

wysoki poziom męskich hormonów płciowych, czyli androgenów (nazywa się to hiperandrogenizmem) lub stosowanie leków o działaniu androgennym. Czasem wynika on także z predyspozycji dziedzicznych. Szacuje się, że hirsutyzm dotyczy 5-10% kobiet. Może pojawić się w każdym momencie życia. Często występuje podczas dojrzewania, ale duża część przypadków jest diagnozowana także w okresie menopauzy. Nierzadko hirsutyzm bywa też rozpoznawany podczas ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze. Poza nadmiernym owłosieniem, wysoki poziom androgenów w organizmie kobiety może prowadzić do innych objawów, które określa się wirylizacją. Są to: obniżony głos, łysienie typu męskiego, trądzik, zmniejszenie wielkości biustu czy zwiększenie masy mięśniowej.

Główną przyczyną hirsutyzmu jest nadmiar męskich hormonów płciowych (androgenów), głównie testosteronu. 

Co zatem może powodować ich nadprodukcję? Do głównych przyczyn należą:

  • Zespół policystycznych jajników: poza nadmiernym owłosieniem może powodować nieregularne miesiączki, otyłość, czasem nawet niepłodność.
  • Insulinooporność: organizm nie potrafi właściwie wykorzystać insuliny. Sprzyja to m.in. wystąpieniu cukrzycy i zespołu policystycznych jajników. Niektórzy badacze uważają również, że insulina w wysokich stężeniach stymuluje jajniki do produkcji androgenów. 
  • Zespół Cushinga: choroba nadnerczy, której przyczyną jest długotrwałe narażenie na wysoki poziom kortyzolu (hormon stresu) https://www.medicover.pl/badania/kortyzol/
  • Wrodzony przerost nadnerczy: związany jest z nieprawidłowym wytwarzaniem hormonów steroidowych, w tym kortyzolu i androgenów, przez nadnercza.
  • Guz: produkujący androgeny guz w jajnikach lub nadnerczach. Na występowanie guza może wskazywać nagłe pojawienie się i szybki rozwój hirsutyzmu po okresie dojrzewania. Tego rodzaju hirsutyzm, zwłaszcza, gdy towarzyszy mu wirylizacja, wymaga pilnej konsultacji lekarskiej!
  • Choroby i stany, związane z wysokim stężeniem prolaktyny we krwi: guzy produkujące prolaktynę, długotrwały stres, przewlekły wysiłek fizyczny.
  • Nadwaga i otyłość
  • Leki: m.in. doustne środki antykoncepcyjne z androgennym progestagenem, steroidy anaboliczne, leki zawierające danazol (stosowane w terapii endometriozy) oraz leki z fluoksetyną (często zalecane w terapii depresji).

Hirsutyzm oczywiście można leczyć. Kiedy pojawiają się objawy, młoda dziewczyna czy kobieta zgłasza się do dermatologa albo lekarza rodzinnego. W razie potrzeby oni kierują ją dalej – do endokrynologa, gdyż najczęstszą przyczyną nadmiernego owłosienia są właśnie zaburzenia hormonalne. Diagnostyka hirsutyzmu opiera się na wywiadzie lekarskim, obserwacji objawów i – w części przypadków – na dodatkowych badaniach, np. oznaczeniu hormonu DHEA. By rozpoznać problem i ocenić jego nasilenie, specjaliści mają do dyspozycji skalę punktową, zwaną skalą Ferrimana-Gallwaya. W przypadku łagodnego hirsutyzmu i braku innych objawów, sugerujących nadprodukcję androgenów, zazwyczaj nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań. Jeśli chodzi o leczenie, to jest ono kompleksowe. Oznacza to, że powinno obejmować wiele ścieżek działania, w tym mechaniczne usuwanie włosów i farmakoterapię. W niektórych przypadkach poprawę przynosi zastosowanie odpowiedniej diety. Jeżeli stwierdzono przyczynę hirsutyzmu, leczona jest choroba podstawowa. Gdy za nadmierne owłosienie odpowiada guz, przeprowadza się zabieg chirurgiczny usunięcia go. Leczenie hirsutyzmu zazwyczaj wymaga czasu. Ale dobra wiadomość jest taka, że da się go niemalże w 100% wyleczyć. 

Powiązane artykuły

HTML Button Generator