Żyj świadomie - czyli o dyscyplinie

Wchodzimy w Wielki Post. Niejeden z nas zaczyna ten okres robieniem postanowień związanych z konkretnymi wyrzeczeniami. Próbujemy, oczekując na Zmartwychwstałego Pana, uporządkować nasze życie. Często wiąże się to z trudem, ale radość z jego owocności jest wielka. Ten trud nazywamy dyscypliną i o niej właśnie jest ten artykuł.

 

Słowo „dyscyplina” definiowane jest jako narzędzie umartwienia i pokuty, względnie jako narzędzie służące do wymierzania kary cielesnej w szkołach. Definicja podaje, że „dyscyplina” miała najczęściej postać rózgi brzozowej. Nawet jeśli zapomnimy o rózdze i przyjmiemy, że to pojęcie opisuje również pewien stan uporządkowania w życiu czy też skrupulatne realizowanie wyznaczonych zadań, to i tak z racji emocjonalnych trochę od tego słowa uciekamy. Dyscyplina jawi się jako coś sprzecznego ze swobodą, wolnością, zwykłą radością życia. I będzie się taką wydawać, gdy jest narzucona. Jeżeli jednak dyscyplina wynika z osobistego postanowienia, jeśli jest pragnieniem, by wszystko w życiu było przeze mnie poustawiane na właściwym miejscu, to przestaje kojarzyć się z czymś uwierającym.

Jedną z największych tajemnic człowieka jest to, że rodzą się w nim pragnienia, których spełnienie może mu zaszkodzić. Człowiek ma czasem ochotę na coś, co zupełnie mu się nie opłaca. Przejedzenie, lenistwo, pycha - to zachowania, które powodują problemy, choć wcześniej zrodziła się na nie ochota. Wszystko dlatego, że bywamy krótkowzroczni: chwilowa przyjemność przesłania nam późniejsze, nieraz długotrwałe, negatywne skutki podjętych decyzji. Chwilowa przyjemność związana z łakomstwem przesłania długotrwały ból brzucha. Co więcej, człowiek takimi konsekwencjami wcale nie jest zaskoczony. Mamy przecież swoje doświadczenie życiowe i wiemy, jakie mogą być skutki naszych decyzji. I właśnie dlatego potrzebna jest dyscyplina. Na czym ona polega? Na tym, by wola robiła to, co rozum każe, żeby nie było rozdźwięku między moim rozumem i moją wolą. Dyscyplina to wewnętrzny przymus, który nie pozwala „rozłazić” się moim życiowym planom. Dyscyplina to styl życia wedle którego to życie jest bardziej moje, bardziej świadome.

Skoro wola ma wypełniać to, co rozum każe, to czy ten rozum jest zawsze skutecznym doradcą? Otóż, okazuje się, że skuteczność ma zagwarantować „Bóg, który widzi w ukryciu”. To określenie wyjęte z liturgii Środy Popielcowej ukazuje Boga, który ma intymny kontakt z człowiekiem, który przez Swą obecność radzi, jak postępować. Czyż nie jest tak, że powiemy „Pan Bóg” i wszystko wiadomo? Czyż nie jest tak, że powiemy "Chrystus” i wiadomo, co robić? Ta intymna obecność Pana Boga w umyśle i sercu człowieka zostaje zawsze przez ten umysł i serce przefiltrowana, czyli uświadomiona. Pan Bóg musi być świadomie zaproszony przez człowieka jako doradca. Pojawia się w związku z tym pytanie: czy to Pan Bóg czy mój rozum nakazuje woli co ma czynić? Kto tę wolę dyscyplinuje? Cóż, w związkach tak intymnych trudno to rozstrzygnąć. Co do jednego nie ma wątpliwości: całą korzyść z takiego dyscyplinowania Pan Bóg przerzuci na nas.