Czym jest samotność?
Według definicji Francine Russo samotność to emocjonalny stan odczuwania izolacji społecznej i poczucia odcięcia od innych. Z uwagi na subiektywizm tego pojęcia trudno ogólnie je scharakteryzować i zauważyć u innych. Można przecież być otoczonym ludźmi, mieszkać z rodziną i posiadać wielu przyjaciół, ale nadal odczuwać samotność. Paradoksalnie, we współczesnym świecie, który jest coraz lepiej skomunikowany, samotność zdaje się być coraz poważniejszym problemem. Wiele mówi się na temat tego, jak życie w świecie wirtualnym, dodatkowo nasilonym przez lockdowny w czasie pandemii, wpływa na poczucie samotności wśród młodych osób. Z uwagi na nowoczesny tryb życia ludzie starsi również coraz częściej doświadczają odosobnienia.
Poradzić sobie z samotnością – zagłuszanie poczucie osamotnienia
W związku z tym, że samotność jest ukazywana w negatywnym świetle, ten problem budzi dużo napięcia. Na przykład samotność często jest wskazywana jako jedna z przyczyn szybkiego zagłuszania odczucia samotności bodźcami, których i tak jest coraz więcej w naszym otoczeniu. Niektórzy starają się rekompensować poczucie odosobnienia aktywnością w social mediach.
Chroniczne poczucie samotności. Czym może grozić przewlekła samotność?
Zastanówmy się więc, czy samotność jest przekleństwem, od którego należy zawsze uciekać? Najnowsze badania „Aging-US” wskazują, że poczucie samotności, a także idące za tym brak nadziei i niezadowolenie z życia, przyspieszają starzenie silniej niż palenie tytoniu. Bazuje to na pierwotnym ludzkim instynkcie. Z początku człowiek jako istota stadna słusznie odczuwał zagrożenie przebywając w pojedynkę, z dala od ludzi ze swojego plemienia. Dlatego też chroniczna izolacja powoduje u współczesnych ludzi przewlekłe stany stresu, podnosi ciśnienie krwi, a także utrudnia odpoczynek, wprawiając organizm w stan gotowości. Wynika z tego, że aby długo żyć, należy nie tylko dbać o zdrowy tryb życia, ale także o zdrowe relacje.
Inne, trwające 80 lat badania „Harvard Study of Adult Development” dowodzą, że zdrowe, pogłębione relacje społeczne pozwalają nam nie tylko żyć dłużej, ale i szczęśliwiej. Badanie wykazało, że bliskie relacje bardziej niż pieniądze czy sława zapewniają ludziom szczęście przez całe życie. Skłania to do refleksji nad tym, jaką wagę przykładamy do budowania więzi. Każdy jest odpowiedzialny za swoje relacje. Kluczowe są te z najbliższymi nam osobami, z którymi najczęściej przebywamy.
Rodzaje samotności – czym może być samotność przejściowa?
Mam wrażenie, że człowiek od zarania dziejów żyje w nieustannym konflikcie pomiędzy potrzebą relacji a prywatności. Każdy człowiek na Ziemi w pewnym momencie swojego życia będzie odczuwał samotność. Angielski psychiatra Anthony Storr powiedział, że ten stan jest niezbędnym elementem ludzkiego życia. W książce, zatytułowanej „Samotność” zdecydowanie sprzeciwił się negatywnemu spojrzeniu na brak głębokich relacji. Przytoczył w swoim badaniu znane wybitne postaci, m.in. Franza Kafkę, wskazując że przebywanie sam na sam stanowiło dla nich przestrzeń do pracy twórczej. Napisał, że „zdolność do przebywania w samotności jest jedną z cech dojrzałej osobowości, bez której nasze spotkania zbyt szybko stają się niespokojnie bliskie i symbiotyczne”. Uważam, że jak zazwyczaj, prawda leży pośrodku. Posiadanie głębokich relacji jest dla człowieka istotne, jednak aby zachować zdrowie psychiczne należy także dać przestrzeń prywatną nawet najbliższej nam osobie. Ci, którzy pragną żyć w miłości i przyjaźni, winni ofiarować sobie nie tylko wzajemną obecność, ale i nieco samotności, która dobrze wykorzystana może stać się błogosławieństwem.
Uczucie samotności w związku. Przyczyny samotności przy bliskiej osobie
Samotność w związku to złożone uczucie, które może być przyczyną różnych czynników. Wiele osób doświadcza tego uczucia, mimo że są w bliskim związku z drugą osobą. Często wynika to z braku satysfakcji w relacjach międzyludzkich, niskiej samooceny i poczucia własnej wartości. Psychoterapeuci zajmujący się psychologią interpersonalną często podkreślają, że samotność w związku może być wynikiem powierzchownych, pozornie satysfakcjonujących relacji, które nie spełniają głębszych potrzeb emocjonalnych. Mechanizmy obronne, takie jak unikanie bliskości emocjonalnej, mogą prowadzić do długotrwałego uczucia samotności. Interakcja z innymi ludźmi i nawiązywanie nowych znajomości może być sposobem na przezwyciężenie uczucia samotności w związku. Jednak samotność sprzyja uzależnieniom od innych ludzi, co może prowadzić do powierzchownych relacji. W takich przypadkach psychoterapia może pomóc w rozwikłaniu tych trudności i prowadzić do bardziej satysfakcjonujących relacji międzyludzkich.
Przyczyny długotrwałego poczucia samotności u osób samotnych w powierzchownych bliskich relacjach
Przyczyny długotrwałego poczucia samotności u osób samotnych w powierzchownych bliskich relacjach są obszarem badań i zainteresowania psychologów. Samotność to stan, który może narastać, a osoby samotne, zwłaszcza osoby starsze, są bardziej podatne na to uczucie. Długotrwała samotność wiąże się z ryzykiem rozwoju zaburzeń psychicznych, co czyni ją istotnym zagadnieniem w psychologii. Samotność towarzyszy nie tylko osobom żyjącym w pojedynkę, ale także tym, którzy pozostają w powierzchownych bliskich relacjach. Współczesne życie może prowadzić do tego, że mimo licznych relacji z innymi ludźmi, wiele osób nadal odczuwa długotrwałą samotność. Czuć się samotnie w otoczeniu innych jest zjawiskiem, które wymaga zrozumienia i wsparcia ze strony specjalistów i społeczeństwa. Samotność to nie tylko stan, ale także czynnik ryzyka dla zdrowia psychicznego i fizycznego, co podkreśla znaczenie rozważenia przyczyn i skutków tego uczucia w kontekście psychologicznym.
Czy w ogóle trzeba radzić sobie z samotnością? Nadmiernego lęku przed samotnością lepiej unikać
Samotność jest subiektywnym stanem emocjonalnym. Możemy zakładać, że zdarzy nam się ją przeżywać w życiu nieraz, niezależnie od naszych działań, które miałyby temu zapobiegać. W tym wszystkim kluczowe jest nasze podejście do samotności. Pobycie z samym sobą, szczególnie w ciszy, może nas wiele nauczyć o nas samych, a także sprzyjać budowaniu relacji z Bogiem. Nie należy więc bać się samotności z wyboru, ale powinno się zadbać o to, aby nie stanowiła większej części naszego życia. Dążmy więc do budowania silnych, zdrowych relacji na całe życie, ale zarazem starajmy się zadbać o harmonię pomiędzy przebywaniem z ludźmi, a byciem na osobności. A jeśli już mamy czas dla siebie, to wykorzystajmy go na maksa!
