Rodzaje emocji – czym są emocje i jak sobie z nimi radzić?

Każdy dzień naszego życia jest wypełniony mniej lub bardziej przyjemnymi wydarzeniami. O tym, jak przeżywamy te sytuacje, mówią nasze emocje. Do podstawowych emocji należą: radość, złość, strach, obrzydzenie. Każda z nich niesie w sobie informację o tym, jaki mamy kontakt z innymi i z rzeczywistością. Radość mówi mi o tym, że żyję blisko swoich wartości. Złość pozwala na stawianie granic, strach chroni mnie przed możliwą krzywdą. Obrzydzenie chroni natomiast przed czymś, co może mi zaszkodzić, nie tylko w sensie fizycznym (mogę czuć obrzydzenie do jakiejś sytuacji).

Rodzaje emocji – czym są emocje podstawowe?

Emocje podstawowe są fundamentalnymi, wrodzonymi reakcjami emocjonalnymi występującymi u ludzi. Są to uniwersalne i niezależne od kultury przejawy emocji, które są rozpoznawalne na całym świecie. Emocje podstawowe są często nazywane "wrodzonymi" emocjami, ponieważ pojawiają się we wczesnym dzieciństwie, zanim jeszcze dziecko nauczy się wyrażać emocje słowami. Każda z tych emocji ma swoje charakterystyczne cechy, zarówno w zakresie wyrażania fizycznego, jak i psychicznego. Emocje podstawowe pełnią istotną rolę w przetrwaniu i adaptacji, pomagając nam reagować na różne sytuacje. Te emocje są często nazywane "uniwersalnymi", ponieważ wydają się być wspólne wszystkim ludziom, niezależnie od kultury czy środowiska. Badania sugerują, że istnieją określone wzorce aktywacji mózgu związane z różnymi emocjami podstawowymi. Emocje podstawowe odgrywają kluczową rolę w komunikacji międzyludzkiej, umożliwiając innym rozumienie naszych stanów emocjonalnych. Nauka o emocjach podstawowych stanowi ważny obszar badań w psychologii i neurobiologii, pomagając lepiej zrozumieć ludzką naturę i zachowanie.

Emocje a uczucia – jak rozpoznawać emocje? Czy złe emocje wpływają na zdrowie psychiczne?

Nie ma dobrych i złych emocji. Pojawienie się emocji jest fizjologiczną odpowiedzią naszego organizmu i umysłu na to, co się z nami dzieje. Emocje są więc moralnie neutralne, dopiero nasze działania pod wpływem emocji możemy poddawać ocenie. Możemy mówić o emocjach przyjemnych, bądź trudnych do zniesienia. Ale wszystkie mają prawo zaistnieć i być wysłuchane. Emocja to cały zestaw procesów, który uruchamia się w Tobie, kiedy coś przeżywasz. Na ten zestaw składają się:

·         wrażenia z ciała (np. przyspieszone bicie serca, potliwość, zaczerwienienie twarzy itp.)

·         pojawiające się myśli (w zależności od emocji, np. „To jest najlepsza kawa, jaką piłam w życiu” kiedy czujesz odprężenie, błogość i szczęście; albo „Nie wytrzymam!”, „Dlaczego nie oddzwania?” kiedy się złościsz i czujesz bezradność)

·         myśli bazują na przekonaniach na temat tego, jak widzisz siebie i otaczającą Cię rzeczywistość. Warto znać swoje podstawowe przekonania, ponieważ odgrywają one bardzo ważną rolę przy powstawaniu emocji („Świat jest piękny i taki ciekawy”, „Mogę ufać innym”, „Rzeczywistość nie jest idealna”; albo: „Świat jest beznadziejny, nikomu nie mogę ufać” itp.)

·         ocena sytuacji i towarzyszące jej wrażenia (Na podstawie myśli i przekonań oceniam daną sytuację. Na przykład przed oddaniem ważnej pracy pisemnej albo przed egzaminem oceniam, że mam za mało czasu na przygotowanie się. Pojawia się wrażenie utknięcia, przytłoczenia)

·         czynnik interpersonalny (W chwili złości powiem kochanej osobie, że mam jej dość)

Powyższe punkty wskazują na złożoność emocji. Ta wielowymiarowość jest ich cechą charakterystyczną i warto o tym pamiętać kiedy próbujemy je ogarniać na co dzień.

Jak radzić sobie z emocjami? Zarządzanie emocjami

Ćwiczenie 1: Przypomnij sobie sytuację z ostatnich dni, kiedy byłaś bardzo pobudzona emocjonalnie.

·         Co czułaś w ciele?

·         Jakie myśli się pojawiały?

·         Jakie przekonania były podstawą do pojawienia się tej emocji? (Tu możesz siebie zapytać o to, jak Twoim zdaniem powinna wyglądać ta sytuacja. Czy odpowiada ona moim wyobrażeniom o tym, jak powinien działać świat i inni ludzie)

·         Jakie wrażenie, poczucie zostawiła w Tobie ta sytuacja? (np. błogość, utknięcie, przerażenie)

·         Jak zachowałaś się w relacji do osoby lub osób biorących udział w tej sytuacji?

Jak emocje na nas wpływają? Trudne emocje, emocje pozytywne i zaburzenia emocjonalne

Wykonując powyższe ćwiczenie można zobaczyć, że człowiek jest istotą bardzo złożoną. Nie warto więc wpadać w myślenie czarno-białe, szczególnie kiedy chodzi o przeżywanie emocji. To, że czasem przeżywasz trudne emocje, nie sprawia, że jesteś złą osobą. I odwrotnie, nie musimy przeżywać tylko dobrych emocji – od czasu do czasu mogą pojawić się te trudniejsze. Jednak istnieją sytuacje, kiedy emocje są tak przytłaczające, że trudno jest funkcjonować na co dzień. Ważne jest również zauważenie, z jaką częstotliwością występują emocje. Na przykład bardzo często wpadasz w gniew albo nawet furię lub od dłuższego czasu jesteś smutna i przygnębiona bez konkretnej przyczyny. Wówczas dobrze jest poprosić o pomoc osobę, która zajmuje się profesjonalnie tym zagadnieniem. Pomoże ona wyjaśnić, skąd się biorą te emocje oraz może pomóc w ich przepracowaniu.

Jak powstają emocje i dlaczego tłumienie negatywnych emocji może być szkodliwe

Emocje towarzyszą nam przez całe życie i są naturalnym elementem naszego funkcjonowania. Odczuwamy szeroki zakres emocji, w tym smutek, wstręt, irytację i zazdrość. Psychologowie zajmują się badaniem procesów psychologicznych, które wywołują i regulują te emocje. Nasz układ nerwowy i poznawczy odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszych reakcji emocjonalnych. Tłumienie emocji, zwłaszcza negatywnych, może prowadzić do problemów zdrowotnych i psychologicznych. Dlatego ważne jest zrozumienie, że wyrażanie i rozumienie swoich emocji jest często bardziej korzystne niż próba ich tłumienia.