Kontakt z naturą to naturalny lek na stres, to źródło satysfakcji z umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami. Natura to lepsze życie dla nas i bliskich.
Jak się czujesz, gdy patrzysz przez okno na drzewo lub trzymasz w rękach pachnący bukiet? Czujesz radość, uśmiechasz się? Jeśli tak, to masz już doświadczenie wpływu kojącej mocy natury na swój organizm. Nauka dowodzi, że interakcja z roślinami, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz, jest korzystna dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. A co ważne, to lek, którego nie można przedawkować, można stosować w każdym wieku i na każdym poziomie umiejętności.
Obcowanie z naturą
Spędzanie czasu na łonie natury ma wiele korzyści dla zdrowia psychicznego. Stwierdzono, że jest to skuteczny sposób na złagodzenie stresu, który jest jedną z głównych przyczyn problemów ze zdrowiem psychicznym we współczesnym społeczeństwie. Natura zapewnia uspokajające i spokojne środowisko, które może nam pomóc zrelaksować się i zmniejszyć poziom lęku.
Zgodnie z teorią, opracowaną przez znanego przyrodnika i socjobiologa Edwarda O. Wilsona, człowiek potrzebuje kontaktu z naturą w takim samym stopniu, w jakim potrzebuje powietrza do oddychania. Otaczanie się zielenią działa uspokajająco na nerwy, zapewnia odpoczynek ciała i duszy oraz napełnia nas radością.
Badania, przeprowadzone przez Sue Stuart-Smith, psychiatrę i psychoterapeutkę, sugerują, że spędzanie czasu na łonie natury może obudzić tę część nas, która szuka połączenia, co prowadzi do poprawy samopoczucia psychicznego. Ponadto wykazano, że ekoterapia, polegająca na wzmacnianiu więzi z naturą, poprawia zdrowie psychiczne i samopoczucie w różnych formach. Na przykład terapia ogrodowa to praktyczny warsztat wsparcia, który pomaga doświadczyć korzyści płynących z obcowania z naturą.
Przebywanie na łonie natury ma również korzyści dla zdrowia fizycznego. Ekspozycja na naturalne światło i świeże powietrze mogą poprawić jakość snu i wzmocnić układ odpornościowy. Hortiterapia to działanie, które obejmuje prace ogrodnicze i inne czynności związane z roślinami. Stwierdzono pozytywne działanie w postaci usuwania napięcia i stresu, przynoszenia ulgi w nerwobólach i rwie kulszowej oraz poprawie ogólnego samopoczucia. Natomiast brak kontaktu z naturą lekarze wskazują jako czynnik, pogłębiający różne problemy zdrowotne, takie jak otyłość czy choroby układu krążenia.
Ogólnie rzecz biorąc, kontakt z naturą ma pozytywny wpływ na nasze samopoczucie.
Uczestnicy zajęć, dotyczących problematyki stresu i napięć, które prowadzę, wskazują często spacer lub wypad na łono natury jako najlepsze antidotum na wszelkiego rodzaju trudności. Owszem, problem „sam się nie rozwiąże”, ale w sytuacji, gdy uspokoi się nerwy i myśli, łatwiej przychodzi nam ocena rzeczywistości, a przez to działania, które podejmujemy, są bardziej świadome, a konsekwencje przewidywalne. Potoczne: „muszę się przejść” może prowadzić do zwiększonej satysfakcji z życia, bo decyzje wtedy podjęte są nie tylko przemyślane, ale i mają swój sens – czyli plan długoterminowy, w którym wyznaczamy sobie cel, a to wzmacnia nasze poczucie własnej wartości. Ponadto, ponieważ żyjemy w coraz bardziej zurbanizowanym świecie, otoczeni technologią, nawet nie wypuszczając jej z ręki – warto dostrzec znaczenie przyrody w naszym życiu i podjąć świadomy wysiłek spędzania czasu w naturalnym środowisku. W ten sposób możemy czerpać korzyści z natury i poprawić nasze samopoczucie.
Odprężenie
Hortiterapia, znana również jako terapia ogrodowa, jest formą odprężenia, która polega na wykorzystaniu roślin i czynności ogrodniczych w celu poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego. Dzieje się tak, dlatego że hortiterapia pozwala na kontakt z naturą i angażowanie się w działania, promujące relaksację i uważność.
Ta forma terapeutycznego zanurzenia się w naturze jest coraz częściej stosowana również w leczeniu chorób psychicznych, jako terapia uzupełniająca tradycyjne formy leczenia. Badania wykazały, że hortiterapia może łagodzić objawy depresji, lęku i innych schorzeń psychicznych. Jest tak, ponieważ kontakt z przyrodą zapewnia poczucie celu i spełnienia. Dodatkowo hortiterapia pomaga w rozwijaniu nowych umiejętności i zainteresowań, co może prowadzić do wzrostu poczucia własnej wartości i pewności siebie.
Na co dzień, a nie od święta
Tworzenie osobistej, zielonej przestrzeni, to doskonały sposób na włączenie natury do codziennego życia. Niezależnie od tego, czy jest to mały ogródek na balkonie, czy większe podwórko, posiadanie zielonej przestrzeni może zapewnić poczucie połączenia z naturą i miejsce do relaksu i odprężenia. Amerykański filozof i poeta Henry Thoreau napisał słynne słowa: „Poszedłem do lasu, ponieważ chciałem żyć świadomie, skupiać się tylko na istotnych faktach życia, a nie – umierając – odkryć, że nie żyłem”.
Uczestnictwo w zajęciach na świeżym powietrzu to kolejny sposób na włączenie natury do codziennego życia. Aktywności takie, jak piesze wędrówki, biwakowanie i spływy kajakowe dają możliwość odkrywania naturalnego otoczenia i czerpania korzyści fizycznych oraz psychicznych, co przyczynia się do poprawy ogólnego samopoczucia.
Spędzanie czasu na łonie natury to skuteczne sposoby na złagodzenie stresu i poprawę zdrowia psychicznego. Badania wykazały, że uważne spacery na łonie natury i medytacja w naturalnym otoczeniu może obniżyć poziom kortyzolu, hormonu stresu.
I pamiętajmy! Nie musimy przenosić się do „głuchego lasu”, aby zbliżyć się do natury. Wystarczy „włączyć” zieleń w naszym otoczeniu: domu i pracy. Niech to będzie zdrowy nawyk: spacer zamiast samochodu czy autobusu po skończonych obowiązkach (szkoła, uczenia, praca) lub chociaż wyglądanie przez okno. Doskonałym pomysłem jest również sadzenie roślin doniczkowych czy stworzenie małego ogródka ziołowego na parapecie. Badania dowiodły, że w ten sposób rośliny dobroczynnie mogą wpłynąć na nasze życie.
Hortiterapia:
× to odkrywanie nowej pasji, pozwalającej zmienić niezdrowy siedzący styl życia na aktywny, sprzyjający lepszemu samopoczuciu
× wzmacnia poczucie własnej wartości, dzięki poczuciu spełnienia, kiedy pielęgnujemy i obserwujemy rośliny, jak rosną. Wyzwala wyobraźnię i pobudza kreatywność poprzez planowanie, ale pozwala też pozbyć się trudnych emocji – wyrywanie chwastów jest w tej kwestii niezastąpione ;)
× rozwija zdolności motoryczne i koordynację ruchową, wzmacnia mięsnie, nawet te nieoczywiste – ćwiczy mięśnie palców przy sadzeniu nasion, co jest dla naszych dłoni jak wizyta u fizykoterapeuty po dniu spędzonym na stukaniu w klawiaturę
× rozwija umiejętności społeczne poprzez współpracę z innymi, np. zaplanowanie, realizacja i wspólne dbanie o przydomowe warzywa czy zioła.
Ola Gil, trener profilaktyki zdrowia psychicznego (FEZiP)
https://instagram.com/olagil.pl?igshid=MmIzYWVlNDQ5Yg==
Źródła:
Badania: Skuteczność terapii ogrodniczej w funkcjonowaniu fizycznym i wynikach zdrowia psychicznego osób starszych: przegląd systematyczny i metaanaliza, PMID: 34694042, 2022 Sie; 31(15-16), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34694042/
Badania: Interakcje z roślinami domowymi mogą zmniejszyć stres psychiczny i fizjologiczny poprzez tłumienie aktywności autonomicznego układu nerwowego u młodych dorosłych: randomizowane badanie crossover, PMID: 34694042, DOI: 10.1111/jocn.16095, 2022 Sie;31(15-16), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34694042/
Sue Stuart-Smith: „Bez natury nie rozkwitniesz”, Kwartalnik/społeczeństwo – Przekrój.pl, Data publikacji: 30.04.2021
Kontakt z naturą skutecznie łagodzi stres – portal DOZ.pl, data publikacji: 12.04.2019
Hortiterapia – zastosowanie, wskazania, studia – Medonet.pl, data publikacji 10.02.2019
